به گزارش گروه اجتماعی خبرنگار شبکه اطّلاع‌رسانی «رهیاب»؛ زینب شجیرات فعال رسانه‌ای در یادداشتی برای «رهیاب» نوشت: در روزگار پیشرفت تکنولوژی هر روز شاهد نوآوری و تحولات جدیدی هستیم که زندگی‌ها را راحت‌تر و جذاب‌تر می‌کنند از ارتباطات بهتر گرفته تا هوش مصنوعی و فناوری‌های نوین که به‌وجود آمده است. 

در این میان نقش نوجوانان در این هیاهو پیشرفت، نقش غیرقابل انکاری است، نوجوانان امروزه با در اختیار داشتن وسایل الکترونیکی و ارتباطی به راحتی می توانند از این فناوری استفاده کنند. 

ولی آیا این امکان واقعا زندگی نوجوانان را بهبود بخشیده است؟ آیا نقش مثبتی در زندگی آن‌ها داشته است؟

برای پاسخ به این سوال باید جنبه‌های مثبت و منفی استفاده از این تکنولوژی و ارتباطات و به خصوص استفاده از رسانه و شبکه اجتماعی را توضیح داد.

در ابتدا جنبه‌های مثبت آن را بررسی می‌کنیم این رسانه‌ها می‌توانند به نوجوانان کمک کنند تا با همسالان خود ارتباط برقرار کنند اطلاعات جدید کسب کنند و فرصتی برای خود ابرازی داشته باشند. آنها همچنین می‌توانند در ایجاد حس تعلق و دوستی‌های مجازی مؤثر باشند. 

اما از جنبه منفی استفاده بیش از حد از این رسانه‌ها و شبکه‌ها می‌تواند باعث ایجاد اضطراب، افسردگی، فشار روانی شود. مقایسه با دیگران و فشاری که برای داشتن تصویر ایده‌آل وجود دارد می‌تواند احساس ناکافی بودن را در نوجوانان ایجاد کند. 

از آن‌جایی که خطرات و پیامدهای اعتیاد به شبکه‌های اجتماعی و رسانه‌ها موضوعی غیرقابل پوشش است، پس جنبه‌های منفی رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی بیشتر مورد توجه است.

نوجوانانی که ابتدا از روی کنجکاوی وارد فضای ناشناخته می‌شوند، به سبب هیجان و جذابیتی که این فضا دارد مجذوب آن شده و کم‌کم دنیای حقیقی خود را بیشتر با فضای مجازی پر می‌کنند.

بیشتر اوقات خود را در وب‌گردی و گذراندن در شبکه‌های اجتماعی سرگرم‌کننده می‌گذرانند، کم‌کم این فضا را بین خانواده و نوجوان به وجود می‌آورد به طوری که حس می‌کند که خانواده خود نمی‌تواند آنان را درک کنند و خواسته او را محقق سازند. 

آن‌ها با در ارتباط داشتن با افرادی در فضای مجازی که بر طبق میل آن‌ها صحبت می‌کنند خود را مقرب‌تر به این افراد می‌دانند در صورتی که ممکن است این افراد همسن خود باشد و حتی ممکن است سن و جنسیت آن‌ها با آنچه که ادعا می‌کنند فرق کند. 

در واقع نوجوانان برای رهایی از فشار خانواده و تنهایی که حس می‌کنند به دنیایی غیرقابل اعتماد و ناشناخته پناه می‌برند، که علاوه بر خطرات آشنا شدن با آدم‌های غیرقابل اطمینان غرق شدن در فضایی که از دنیای اطراف دنیایی بی‌نقص و عیب می‌سازد باعث می‌شود که نوجوان دنبال چیزهای ایده‌آل و غیر معمولی باشد، و این سبب می‌شود به علت محقق نشدن تمام خواسته‌های نوجوان عزت نفس خود را از دست بدهد. 

روی‌آوردن به ایده‌آل بودن باعث شده نوجوان حتی از چهره خود ناراضی باشد و به همین علت در سالیان اخیر عمل‌های زیبایی در میان نوجوانان به صورت نگران‌کننده‌ای زیاد شده است. و این مسئله اجتماعی بسیار خطیری است که باید به آن توجه ویژه شود.

از اثرات دیگر فشار روانی روی نوجوانان اضطراب و افسردگی که در پی این فشارها بر نوجوانان وارد می‌شود. این تأثیرات جزئی کوچکی از خطراتی که در کمین نوجوانان است که غرق در فضای مجازی هستند. 

خانواده‌ها می‌توانند نقش مؤثری در این میان داشته باشند. پدر و مادر به عنوان محور خانواده می‌توانند همانند دوست و راهنما در کنار فرزند خود باشند. پدر و مادر برای استفاده از رسانه‌های اجتماعی با محدود کردن زمان مصرف و تشویق نوجوان خود به گفتگو درباره احساسات و تجربیات خود مرتبط به زندگی حقیقی خود و حتی فضای مجازی نوجوان را از وابستگی به دنیای مجازی دور کند و فرزند خود را شخصی با اعتماد به نفس بالاتر و اجتماعی بار بیاورند.

نویسنده: زینب شجیرات، فعال رسانه‌ای