زکریا محمودی‌رجا در گفتگو با خبرنگار گروه سیاسی شبکه اطلاع‌رسانی «رهیاب»؛ با اشاره به یکی از مهم‌ترین اهداف سازمان همکاری شانگهای اظهار کرد: بر اساس اساسنامه این سازمان، مبارزه با تروریسم، افراط‌گرایی و جدایی‌طلبی سه محور اصلی تشکیل شانگهای است و عضویت جمهوری اسلامی ایران نیز دقیقاً در ادامه همین سیاست راهبردی قابل تحلیل است.

 وی افزود: ایران طی چهار دهه گذشته در خط مقدم مقابله واقعی با تروریسم بوده و این کارنامه عملی، کشورهای مهمی چون چین و روسیه را قانع کرد که تهران باید در ساختار امنیتی–منطقه‌ای شانگهای حضور داشته باشد.

این کارشناس مسائل ژئوپلیتیک با بیان اینکه تحولات جهانی به مرحله‌ای تازه وارد شده است، گفت: کریدورها و مسیرهای ترانزیتی امروز فقط مسیر عبور کالا نیستند، بلکه به ستون‌های نظم نوین جهانی تبدیل شده‌اند. در شرایطی که جهان از ساختار تک‌قطبی و سلطه ابزارهایی مانند تحریم و دلار عبور می‌کند، کشورهایی که خود را به گره‌های حیاتی اتصال دهند، قدرتی فراتر از اقتصاد به‌دست می‌آورند.

وی با اشاره به نقش تمدنی این کریدورها تصریح کرد: جاده ابریشم تاریخی نه‌تنها مسیر تجارت، بلکه محور تبادل فرهنگ، انتقال دانش و پیوند ملت‌های آسیا بوده است. اکنون بازآفرینی این مسیر می‌تواند اعضای شانگهای از جمله ایران، چین، روسیه و هند را در مسیری قرار دهد که همزمان توسعه اقتصادی و تقویت قدرت نرم را تجربه کنند.

محمودی‌رجا تأکید کرد: ارزش واقعی این کریدورها در پیوند «سرمایه اقتصادی» و «سرمایه فرهنگی» است؛ زیرا هر مسیر ترانزیتی حامل جریان روایت‌ها، تعاملات انسانی و تبادل ارزش‌های فرهنگی است.

وی گفت: همین ظرفیت باعث شده جاده ابریشم جدید به ابزاری مؤثر برای افزایش همگرایی فرهنگی میان کشورهای عضو شانگهای تبدیل شود.

محمودی‌رجا در بخش دیگری از سخنان خود به فشارهای مالی غرب اشاره کرد و افزود: استفاده ابزاری از دلار و نظام بانکی جهانی برای کنترل کشورها سبب شده بسیاری از قدرت‌های منطقه‌ای به‌سمت استقلال مالی حرکت کنند. کریدورها در چنین شرایطی نقش جایگزین ایفا کرده و مسیرهای امن و کم‌هزینه برای تجارت خارج از سازوکارهای محدودکننده غربی فراهم می‌کنند.

این کارشناس سیاسی افزود: اتصال کشورها از طریق خطوط انرژی، راه‌آهن، بنادر و توافق‌های چندجانبه، فضای جدیدی ایجاد کرده که در آن بخش مهمی از مناسبات اقتصادی بدون وابستگی به شبکه‌های مالی غرب انجام می‌شود. به همین دلیل، عضویت ایران در شانگهای معنایی فراتر از همکاری اقتصادی دارد و در اصل یک اقدام امنیتی–راهبردی برای کاهش فشارهای خارجی است.

محمودی‌رجا با اشاره به ماهیت سازمان همکاری شانگهای بیان کرد: این پیمان که ابتدا با محوریت مقابله با تروریسم و تهدیدات مشترک تشکیل شد، امروز وارد مرحله‌ای شده که امنیت را با اقتصاد و ثبات سیاسی را با اتصال کریدوری پیوند می‌دهد. رزمایش‌های مشترک و سازوکارهای اطلاعاتی میان اعضا سطح اعتماد را افزایش داده و بستر اجرای پروژه‌های بزرگ منطقه‌ای را تقویت کرده است.

وی گفت: اعضای شانگهای دغدغه‌های مشترکی دارند from مقابله با تهدیدهای فرامرزی و تروریسم گرفته تا مدیریت پیامدهای تحریم و تلاش برای ثبات منطقه‌ای. همین اشتراکات موجب شده این سازمان به یک بلوک قدرتمند چندلایه تبدیل شود که ظرفیت نقش‌آفرینی در نظم آینده جهان را دارد.

محمودی‌رجا در جمع‌بندی خاطرنشان کرد: جهان آینده، جهان رقابت برای کنترل مسیرهای حیاتی انرژی، تجارت و داده است و هر کشوری که جایگاه مؤثرتری در این شبکه‌ها داشته باشد، قدرت بیشتری در نظم چندقطبی خواهد یافت. 

وی گفت: احیای جاده ابریشم، تقویت کریدورهای شمال–جنوب و عضویت ایران در شانگهای، در کنار کارنامه طولانی کشور در مبارزه با تروریسم، می‌تواند الگویی نوین از همگرایی منطقه‌ای ایجاد کند و جایگاه ایران را در نظم جهانی جدید ارتقا بخشد.

انتهای خبر/