حالت تاریک
پنج‌شنبه, 17 آبان 1403
«رهیاب» گزارش می‌دهد:

سنت‌هایی که در هیاهوی ترقه‌ها رنگ باخت

سنت‌هایی که در هیاهوی ترقه‌ها رنگ باخت

یکی از رسم‌های زیبای خوزستان، جشن بهاری چهارشنبه‌سوری است اما این جشن بهاری به یک سنت نوین و خطرساز تبدیل شده است.

 به گزارش شبکه اطلاع‌رسانی «رهیاب»؛ در خوزستان مرسوم بوده در غروب آخرین چهارشنبه سال به صحرا رفته و بوته گیاهان خشک را جمع‌آوری کرده ، آن‌ها را آتش زده و از روی آتش می‌پریدند، اما این جشن بهاری به سنت نوین و خطرساز تبدیل شده است.
 
 در گذشته مهم‌ترین بخش برگزاری جشن چهارشنبه‌سوری در خوزستان، افروختن آتش و پریدن از روی آن در غروب این روز بود. مردم در نزدیکی‌های غروب چهارشنبه‌سوری به صحرا و یا دشت می‌رفتند، با بوته گیاهان خشک آتش می‌افروختند و از روی آتش می‌پریدند. به هنگام پریدن از روی آن‌ها می‌گفتند: «غم برو شادی بیا - محنت برو روزی بیا» و به این روش غم را دور و شادی‌آفرینی می‌کردند.

در اهواز نیز، پس از پریدن از روی آتش، مراسم قاشق‌زنی گرفته می‌شد و خانواده‌ها، خوراکی یا آجیل شور و شیرین در ظرف قاشق‌‌زنان می‌ریختند.

قاشق‌زنی در اهواز

قاشق‌زنی از آیین‌های ویژه چهارشنبه‌سوری در اهواز بود که بعد از مراسم آتش‌افروزی کودکان پسر و دختر، چادری بر سر و روی خود می‌کشیدند تا شناخته نشوند. بعد به در خانه  دوستان و همسایگان خود می‌رفتند، صاحبان خانه‌ها هم با شنیدن صدای قاشق‌ها که به کاسه‌ها می‌خورد در خانه را باز می‌کردند و در کاسه‌های آن‌ها آجیل چهارشنبه‌سوری، شیرینی، شکلات، نقل و پول می‌ریختند.

رسم بختیاری خوزستان

در میان لرهای بختیاری خوزستان، رسم «تَش پَرَک» به معنی پریدن از روی آتش مرسوم است و در برخی از روستاهای این مناطق در این شب آش می‌پزند و بین همسایگان پخش می‌کنند. همچنین بعد از صرف شام هم به دیدن بستگان و همسایه‌ها می‌روند.

رسم بهبهانی‌ها

در قدیم زنان و دختران بهبهانی هم در شب چهارشنبه‌سوری به اماکن مقدس همچون امامزاده‌ها می‌رفتند و دو رکعت نماز حاجت می‌خواندند.

همچنین در بهبهان رسم بود که پیش از غروب آفتاب مردم به صحرا می‌رفتند و مقداری بوته خشک می‌کندند و آن‌ها را در حیاط خانه یا در گذرگاه آتش می‌زدند و از روی آن می‌پریدند. آتش‌ها معمولاً سه  یا هفت کپه بودند با غروب آفتاب زن و مرد و پیر و جوان گرد هم جمع می‌شدند و از بزرگ تا کوچک هر کدام سه بار از روی بوته‌های افروخته می‌پریدند، اکنون هم افروختن آتش و پریدن از روی آن در بهبهان مرسوم است و اغلب هم جوانان این کار را انجام می‌دهند.

اما مدت‌هاست این رسوم رنگ‌ باخته است و از آن همه آیین و زیبایی کمتر اثری می‌توان یافت و جایش را صداها و حوادث وحشتناک گرفته است. آیین‌هایی که باید احیا شوند تا دوباره جایگزین این زشتی‌ها شوند.

 بسیاری از مردم در شب چهارشنبه آخر سال، با در دست داشتن مواد محترقه خطرناک، آرامش را از شهروندان سلب می‌کنند و گاه این سلب آرامش آن‌ها با خطراتی برای خودشان و همچنین دیگران همراه می‌شود.

 هر سال توصیه‌های فراوانی در رابطه با کم‌خطر برگزارکردن مراسم چهارشنبه‌سوری ارائه می‌شود و امسال نیز این توصیه‌ها رنگ و بوی دیگری به خود گرفته است. افرادی که از خرید مواد محترقه استقبال می‌کنند، بیشتر نوجوانان و جوانان هستند و این عده، فریب فروشندگان مواد محترقه را می‌خورند.

بسیاری از کودکان و نوجوانان که از مواد محترقه خطرناک استفاده می‌کنند به هیچ‌وجه متوجه خطرات استفاده از این مواد نیستند. آن‌ها تنها از زشت بودن عمل خود با خبر هستند و به همین خاطر ترقه‌هایشان را مخفی می‌کنند. نکته‌ای که قابل‌ توجه است این است که؛ پدران و مادران طوری که به شخصیت فرزندان‌شان لطمه وارد نشود، نقاطی که احتمال مخفی‌کردن ترقه از سوی فرزندان‌شان وجود دارد را شناسایی و بازدیدهایی را از این محل‌ها داشته باشند. بدون شک با این کار جلو بسیاری از خطرات گرفته خواهد شد.
 متأسفانه در سال‌های اخیر چهارشنبه‌سوری با حرکت به‌ سوی خشونت تحریف شده است و سنت دیرین به سنت نوین و خطرساز تبدیل شده است و چنین جشن باستانی با تلخی آتش‌سوزی و قطع عضو یا مرگ به عزا تبدیل می‌شود.

امروزه برگزاری چهارشنبه‌سوری با آلودگی‌های صوتی، آسیب به نخاله‌ها و دیوارها همراه شده و فضایی خشونت‌آمیز و ترس برای شهروندان را ایجاد کرده است.

 جوانانی که این روزها به مدد پول‌ توجیبی‌های آن‌چنانی با خیال راحت و دور از چشم والدین بسته‌های مواد محترقه را می‌خرند و سلامتی خود را فدای یک‌ لحظه شادی می‌کنند.

آیین چهارشنبه‌سوری اگر همچون گذشته برگزار شود، نه‌تنها ترسناک نخواهند بود؛ بلکه جشنی برای استقبال از نوروز و بهار است که البته می‌تواند با همدلی و همراهی مسئولان با فرزندان ایران در این جشن و فراهم‌ کردن تمهیداتی برای برگزاری آن همچون نورافشانی و برنامه‌ریزی برای انجام بی‌خطر این مراسم صورت گیرد و به کاهش بسیاری از حوادث نیز کمک کند.

انتهای خبر/

درباره نویسنده

لینک کوتاه خبر

نظر / پاسخ از