به گزارش خبرنگار گروه اجتماعی شبکه اطّلاع‌رسانی «رهیاب»؛ مراسم سالروز بمباران چهارم آذر ۱۳۶۵ در اندیمشک، امسال نیز با حضور گسترده مردم و خانواده‌های شهدا برگزار شد؛ آیینی که هر سال یادآور روزی است که این شهر با مقاومت کم‌نظیر خود در برابر سنگین‌ترین حمله هوایی دوران دفاع مقدس ایستاد. فضای شهر دوباره رنگ و بوی آن روزها را به خود گرفته بود؛ خیابان‌ها آذین‌بندی شده و مردم برای گرامیداشت آن واقعه آماده بودند.

صبح چهارم آذر، شهر در تکاپوی برگزاری مراسم سالروز فرمان تاریخی تشکیل بسیج بود. جوان‌ها در حال آماده‌سازی مسیرها و جمعی از مردم در ایستگاه راه‌آهن انتظار ورود رزمندگان را می‌کشیدند. صدای کودکان و رفت‌وآمد مردم در بازار نشان از یک روز عادی داشت که ناگهان آژیر خطر، سکوت شهر را درهم شکست.

فریاد آژیر «وضعیت قرمز» در بلندگوهای مساجد و خیابان‌ها پیچید و تنها لحظاتی بعد نخستین دسته هواپیماهای میراژ عراقی بر فراز آسمان اندیمشک ظاهر شد. صدای شکافتن هوا، آتش ضدهوایی و انفجارهای پی‌درپی، شهر را در دقایقی کوتاه به میدان جنگی تمام‌عیار تبدیل کرد.

در طول ۱۰۰ دقیقه، ۵۴ فروند جنگنده عراقی بیش از ۴۰ نقطه از شهر را هدف قرار دادند؛ از ایستگاه راه‌آهن و مراکز نظامی تا بازار، محله‌های مسکونی، بیمارستان شهید بهشتی و دبیرستان شریعتی. موقعیت راهبردی اندیمشک در دوران جنگ – از پادگان‌ها و انبارهای نفت گرفته تا سد و نیروگاه دز – این شهر را به یکی از اصلی‌ترین اهداف ارتش بعث تبدیل کرده بود.

رزمندگان و مردم شهر می‌گویند حجم حمله به اندازه‌ای بود که آسمان کاملاً در دود و شعله پنهان شده بود. محمد فروتن، از رزمندگان آن دوران روایت می‌کند که اگر حمله به سد دز یا مخازن بزرگ نفت به نتیجه می‌رسید، فاجعه‌ای وسیع‌تر رخ می‌داد. همان‌طور که او نقل می‌کند، تمامی ۲۱ پادگان اطراف اندیمشک نیز هم‌زمان هدف موجی از بمباران‌ها قرار گرفتند.

در آن ساعات دلهره‌آور، تعداد مجروحان به حدی زیاد بود که همه شهر به یاری شتافتند؛ برخی زیر آوار، برخی در خیابان‌های آکنده از خاک و آتش. سردخانه‌ها ظرفیتی برای پیکر شهدا نداشتند و کانتینرهایی برای انتقال شهدا مستقر شد. روایت‌های شاهدان نشان می‌دهد تقریباً در هر کوچه‌ای عزاداری برپا بود و خانواده‌هایی بودند که همگی قربانی این حمله شده بودند.

مرتضی طیبی، پژوهشگر دفاع مقدس، این حمله را از نظر مدت زمان، تعداد هواپیماهای حاضر و گستردگی اهداف یکی از بی‌سابقه‌ترین حملات هوایی پس از جنگ جهانی دوم می‌داند. او می‌گوید که در بررسی اسناد، بیش از ۳۰۰ شهید و ۷۰۰ مجروح شناسایی شده‌اند که بسیاری از آنها از استان‌های دیگر و از رزمندگان اعزامی به جبهه‌ها بودند؛ نشانه‌ای از اینکه چهارم آذر تنها متعلق به اندیمشک نیست، بلکه واقعه‌ای ملی محسوب می‌شود.

در جریان این حمله، یکی از جنگنده‌های دشمن بر اثر شلیک پدافند دزفول آسیب دید و خلبان آن در نزدیکی شهر ایجکت کرد. بعدها مشخص شد او از خلبانان شیعه عراقی بوده است که قصد داشت پیش از سقوط، هواپیما را سالم در ایران فرود آورد و تسلیم شود؛ موضوعی که پس از بازجویی‌ها تأیید شد و او سال‌ها در ایران به عنوان پناهنده زندگی کرد.

دو ساعت پس از پایان بمباران، ایران در اقدامی متقابل، یک فروند موشک بالستیک اسکاد را به سوی یکی از مراکز اطلاعاتی رژیم بعث در بغداد شلیک کرد. این پاسخ موشکی، در حالی انجام شد که کشور در آن مقطع تنها تعداد محدودی موشک و تجهیزات عملیاتی در اختیار داشت و مهندسان ایرانی تازه توانسته بودند بخش‌هایی از تجهیزات حساس موشک‌ها را بازسازی کنند؛ پاسخی که آغاز فصل تازه‌ای از بازدارندگی در برابر حملات هوایی عراق شد.

انتهای خبر/