به گزارش خبرنگار گروه اجتماعی شبکه اطّلاع‌رسانی «رهیاب»؛ به مناسبت فرارسیدن ۲۷ آذر، سالروز شهادت آیت‌الله دکتر محمد مفتح(ره)، بار دیگر مسئله «وحدت حوزه و دانشگاه» به‌عنوان یکی از بنیادی‌ترین دغدغه‌های فکری و تمدنی جامعه اسلامی مورد توجه قرار می‌گیرد؛ مفهومی که فراتر از یک نام‌گذاری تقویمی، ناظر به نسبت علم، دین و شیوه اداره جامعه در عصر معاصر است.

این مناسبت یادآور آن حقیقت راهبردی است که علم در نگاه دینی، صرفاً انباشت اطلاعات یا پیشرفت فنی نیست، بلکه ابزاری برای هدایت، رشد و مسئولیت‌پذیری اجتماعی انسان به‌شمار می‌رود. قرآن کریم با تأکید بر تمایز جایگاه دانایان و نادانان، علم را زمانی ارزشمند می‌داند که در خدمت فهم حکیمانه واقعیت و اصلاح جامعه قرار گیرد.

از همین منظر، نگاه اسلامی، علمِ منزوی و فردی را کافی نمی‌داند و بر همکاری و هم‌افزایی معرفتی تأکید می‌کند. «تعاون بر برّ و تقوا» در این چارچوب، می‌تواند مبنای نظری وحدت حوزه و دانشگاه تلقی شود؛ وحدتی که نه پروژه‌ای اداری، بلکه ضرورتی تمدنی برای پاسخ‌گویی به مسائل پیچیده انسان امروز است.

تجربه تاریخی جهان مدرن نشان داده است که گسست علم از اخلاق و معنویت، اگرچه به پیشرفت‌های فناورانه انجامیده، اما هم‌زمان بحران‌هایی چون بی‌عدالتی، فروپاشی معنا و تهدید کرامت انسانی را نیز به همراه داشته است. در مقابل، دینداریِ جدا از فهم علمی زمانه نیز به انزوا و کاهش اثرگذاری اجتماعی منجر شده است.

در همین راستا، امیرالمؤمنین علی علیه‌السلام هشدار می‌دهند که علمِ بی‌حکمت و بی‌جهت‌گیری صحیح، نه‌تنها سودمند نیست، بلکه می‌تواند به زیان انسان بینجامد. این نگاه، ضرورت پیوند میان معرفت، اخلاق و عمل اجتماعی را بیش از پیش برجسته می‌کند.

وحدت حوزه و دانشگاه، بر این اساس، به‌معنای حذف تفاوت‌ها یا ادغام ساختاری نیست. حوزه علمیه با پشتوانه سنت وحیانی، فقهی و اخلاقی، و دانشگاه با ظرفیت تحلیل علمی و شناخت تجربی جهان، زمانی می‌توانند مولّد باشند که در نسبت «تکمیل متقابل» با یکدیگر قرار گیرند.

شهادت آیت‌الله دکتر مفتح دقیقاً در نقطه‌ای تاریخی رخ داد که او این پیوند را از سطح شعار به میدان عمل آورده بود. وی با درک عمیق از اقتضائات زمانه، نشان داد که رسالت عالم دینی در عصر جدید، حضور فعال در عرصه فهم اجتماعی و گفت‌وگو با زبان علم و دانشگاه است.

در نهایت، وحدت حوزه و دانشگاه پاسخی است به این پرسش بنیادین که علم در خدمت چه هدفی قرار دارد. اگر علم با ایمان و اخلاق همراه شود و دینداری نیز از عقلانیت و واقع‌فهمی بهره گیرد، می‌توان به شکل‌گیری جامعه‌ای پیشرفته، عادلانه و معناگرا امید بست؛ پیامی که یاد شهید مفتح، همچنان به‌عنوان هشداری زنده و ماندگار در برابر گسست اندیشه دینی از زیست علمی جامعه، آن را یادآوری می‌کند.

انتهای خبر/