به گزارش خبرنگار گروه اجتماعی شبکه اطّلاع‌رسانی «رهیاب»؛ سمانه جمالپور، مسئول بسیج جامعه زنان خوزستان در یادداشتی برای «رهیاب» نوشت؛ نقش زنان در فرایند تمدن‌سازی نوین اسلامی نقشی بنیادین و تعیین‌کننده است؛ زیرا خانواده، نخستین و اصلی‌ترین واحد اجتماعی، بر محور زن و نقش تربیتی او استوار است. در نگاه اسلام، زن موجودی خردمند، مسئول و برخوردار از توان پرورش نسل صالح است؛ نسلی که می‌تواند در عرصه‌های علمی، فرهنگی، اقتصادی و سیاسی اثرگذار باشد و در کنار آن، در میدان اجتماع نیز با حفظ هویت اخلاقی و انسانی حضور فعال داشته باشد.

وجود الگویی کامل همچون حضرت زهرا(س) نشان می‌دهد که زن مسلمان قادر است هم ستون مستحکم خانواده را حفظ کند و هم نیرویی مؤثر در حرکت‌های اجتماعی و فرهنگی باشد. از همین‌رو، اسلام بر کرامت، اخلاق و هویت زنان تأکید دارد و آنان را از ارکان اصلی پیشرفت و عناصر جدایی‌ناپذیر تمدن‌سازی می‌داند. این نگاه، جایگاه زن را صرفاً به نقش‌های خانوادگی محدود نمی‌کند؛ بلکه او را کنشگری فرهنگی و اجتماعی معرفی می‌کند که می‌تواند در عرصه‌های مختلف نقش‌آفرینی کند، مشروط بر آنکه ارزش‌های اخلاقی را پاس بدارد.

تفاوت رویکرد تمدنی اسلام با نگاه ابزاری غرب

اگر تفاوت نگاه اسلام و غرب به زن را، به‌ویژه در آینه رسانه‌ها، تحلیل کنیم، نقطه افتراق اصلی در «نگاه کارکردی» نهفته است. اسلام زن را بر پایه کرامت انسانی، عقلانیت، هویت معنوی و توان تمدن‌سازی تعریف می‌کند؛ در حالی‌ که رسانه‌های غربی زن را غالباً در قالبی نمایشی، مصرف‌گرا و مبتنی بر جذابیت ظاهری تصویر می‌کنند.

در این تصویرسازی، توانمندی‌های فکری، تربیتی و اجتماعی زن، در مرتبه‌ای پایین‌تر از زیبایی فیزیکی قرار می‌گیرد و زن به ابژه‌ای رسانه‌ای برای جذب مخاطب و گردش سرمایه بدل می‌شود. این رویکرد نه‌تنها شأن انسانی زن را کاهش می‌دهد، بلکه فشارهای روانی، مقایسه‌های ظاهری و تغییرات ناهنجار در سبک زندگی را نیز به جامعه زنان تحمیل می‌کند.

در مقابل، سبک زندگی اسلامی برگرفته از سیره حضرت فاطمه زهرا(س) به رشد، تعالی و شکوفایی زنان و خانواده‌ها منجر می‌شود و با تربیت نسلی کارآمد، زمینه‌ساز پیشرفت جامعه است.

دیدگاه رهبر انقلاب درباره جایگاه زن

مقام معظم رهبری بارها هشدار داده‌اند که غرب با نام دفاع از حقوق زنان، بزرگ‌ترین خیانت را نسبت به آنان روا داشته است؛ زیرا زن را از هویت انسانی تهی کرده و به ابزاری برای مصرف و نمایش تقلیل داده است. در نگاه ایشان، ارزش زن در مصرف‌سازی یا جذابیت ظاهری نیست، بلکه در عقل، ایمان، وقار و توانایی او برای ایجاد تحول انسانی و تمدنی است.

رهبر انقلاب تأکید می‌کنند که حقوق زن در اسلام به گونه‌ای طراحی شده که او را از حاشیه به مرکز جریان رشد و پیشرفت جامعه می‌آورد؛ جامعه‌ای که زن در آن می‌تواند با کرامت و توانمندی نقش‌آفرینی کند، جامعه‌ای سالم‌تر و پیشروتر خواهد بود. از منظر ایشان، دفاع از حقوق زن یعنی دفاع از کرامت و هویت اصیل او؛ هویتی که اسلام در کامل‌ترین شکل ممکن ترسیم کرده است.

زن در نظام سرمایه‌داری؛ کالایی در چرخه سود

از دوران انقلاب صنعتی، نگاه سرمایه‌داری به زن بر پایه سود اقتصادی شکل گرفت. زنان به‌عنوان نیروی کار ارزان وارد کارخانه‌ها شدند و سپس در فرآیند رسانه‌ای شدن، به کالایی برای تبلیغات و فروش محصولات تبدیل گردیدند. در این نظام، اهمیت زن نه در شخصیت و اندیشه او، بلکه در میزان جذابیتی است که می‌تواند برای بازار ایجاد کند.

این رویکرد، زن را از جایگاه انسان اندیشمند و کنشگر اجتماعی خارج کرده و به عنصری مصرفی و ابزاری فروکاسته است. نتیجه این نگاه، تضعیف جایگاه اجتماعی زنان، تحمیل الگوهای نادرست زیبایی و ایجاد شکاف‌های عمیق فرهنگی در جامعه غرب شده است.

در تبیین رهبر انقلاب، الگوی «زن مسلمان» الگویی فراتر از دو نگاه رایج شرق و غرب است. نه مانند زن در غرب به ابزاری تبلیغاتی تبدیل می‌شود و نه مانند زن در برخی فرهنگ‌ها از نقش‌های اجتماعی حذف می‌گردد. زن مسلمان الگویی سومی است؛ الگویی برتر که بر پایه سبک زندگی حضرت زهرا(س) شکل گرفته و امکان نقش‌آفرینی همزمان در خانواده و جامعه را فراهم می‌کند.

مهم‌ترین حق زن از منظر ایشان «حق زنانگی» است؛ یعنی هویت اصیل و کرامتی که خداوند در وجود او قرار داده و نباید آن را با الگوهای تحمیلی فرهنگ غرب کوچک و کم‌ارزش کرد.

نویسنده: سمانه جمالپور/ مسئول بسیج جامعه زنان استان خوزستان